Miejska Biblioteka

Zarys etyki szczegółowej. T. 1, Etyka osobowa

"Etyka osobowa "

Autor: Ślipko, Tadeusz

Zarys etyki szczegółowej stanowi integralną część całościowego ujęcia etyki filozoficznej w jej podziale na Zarys etyki ogólnej oraz Zarys etyki szczegółowej. Ten ostatni złożony jest z dwu wielkich traktatów: Etyki osobowej (tom 1) i Etyki społecznej (tom 2). W ten sposób powstał filozoficzno - etyczny tryptyk, stanowiący metodyczne, treściowo spójne i unikatowe opracowanie powyższej problematyki w jej zasadniczych aspektach.

---

1. PRZEDMOWA
2. WPROWADZENIE 1. Potrzeba uściślenia terminu „etyka szczegółowa”
3. 2. Uściślenie terminu „etyka szczegółowa”
4. 3. Teoretyczna ranga etyki szczegółowej
5. 4. Najogólniejsza klasyfikacja podstawowych kategorii ludzkiego działania
6. DZIAŁ I NORMY REGULUJĄCE STOSUNEK OSOBY WZGLĘDEM BOGA
7. TRAKTAT O RELIGIJNOŚCI
8. Rozdział I. Geneza i sformułowanie problematyki oraz najważniejsze stanowiska
9. 1. Podstawowe fakty
10. 2. Filozoficzny opis postawy religijnej i ateistycznej
11. a. Postawa religijna
12. b. Postawa ateistyczna *- 3. Rozwój i klasyfikacja poglądów
13. a. Przegląd stanowisk
14. b. Klasyfikacja stanowisk
15. Rozdział II. Postawa religijna jako obowiązek moralny
16. 1. Nawiązanie
17. 2. Analiza postawy religijnej
18. 3. Pojęcia
19. a. Religia
20. b. Magia
21. c. Religijność
22. 4. Założenia metodologiczne
23. 5. Moralny imperatyw zajęcia przez człowieka postawy religijnej
24. Rozdział III. Moralny obowiązek uznania prawdziwej religii
25. 1. Doniosłość zagadnienia
26. 2. Przesłanki zagadnienia
27. a. Zasada poznawalności Boga
28. b. Sens terminu „prawdziwe poznanie Boga”
29. c. Ogólnonormatywny i podmiotowy aspekt postawy religijnej
30. d. Religie naturalne i objawione
31. 3. Religie naturalne
32. 4. Religie objawione
33. 5. Elementy duchowej treści postawy religijnej
34. a. Uwielbienie (adoracja) i ofiara, ekspiacja
35. b. Modlitwa
36. c. Ślub i przysięga
37. d. Formy moralnego zła w zakresie religijności
38. ZAGADNIENIA DODATKOWE 1. Postawa religijna a pewność istnienia Boga
39. 2. Religia a moralność
40. a. Rozwój poglądów
41. b. Pytania
42. c. Odpowiedzi
43. Rozdział IV. Ateizm w świetle etyki
44. 1. Nawiązanie
45. 2. Filozoficzna analiza postawy ateistycznej
46. 3. Pojęcie postawy ateistycznej
47. 4. Ocena ateistycznej postawy życiowej w świetle obiektywnych kryteriów moralnych
48. 5. Przesłanki do sformułowania moralnej oceny postawy ateistycznej w aspekcie podmiotowym
49. 6. Ocena postawy ateistycznej w aspekcie podmiotowym
50. 7. Problem ateizmu postulatywnego
51. DZIAŁ II. OSOBA LUDZKA JAKO PODMIOT UPRAWNIEŃ I OBOWIĄZKÓW WZGLĘDEM SAMEJ SIEBIE
52. Aksjologiczny status uprawnień i obowiązków osoby względem samej siebie
53. 1. Interpretacja socjologistyczna
54. 2. Kierunki personalistyczne
55. 3. Intraosobowy czy ekstraosobowy charakter praw i obowiązków osoby względem siebie
56. 4. Najważniejsze kategorie praw i obowiązków osoby względem samej siebie
57. TRAKTAT I. PRAWA I OBOWIĄZKI OSOBY WZGLĘDEM SIEBIE JAKO CAŁOŚCI
58. Rozdział I. Geneza problemu samobójstwa, jego istotny sens oraz najważniejsze stanowiska
59. 1. Samobójstwo jako fakt
60. 2. Filozoficzny opis aktu samobójstwa
61. 3. Historia problemu i jego typowe rozwiązania
62. a. Rozwój poglądów
63. b. Klasyfikacja poglądów
64. Rozdział II. Moralne zło samobójstwa bezpośredniego i pośredniego, warunkowa dopuszczalność wystawienia życia na pewną śmierć oraz narażenia się na niebezpieczeństwo śmierci
65. 1. Ogólne założenia analizy aktów samobójczych
66. 2. Analiza aktów samobójczych
67. 3. Podstawowe pojęcia
68. a. Samobójstwo bezpośrednie
69. b. Samobójstwo pośrednie
70. c. Wystawienie życia na pewną śmierć
71. d. Narażenie życia na śmierć prawdopodobną
72. 4. Uzasadnienie tezy o absolutnym złu i zakazie samobójstwa bezpośredniego
73. a. Teza
74. b. Przesłanki uzasadnienia
75. c. Uzasadnienie
76. 5. Moralna kwalifikacja samobójstwa pośredniego, wystawienia życia na pewną śmierć i narażenia się na śmierć
77. a. Samobójstwo pośrednie
78. b. Wystawienie życia na niechybną śmierć
79. c. Narażenie życia na niebezpieczeństwo śmierci
80. 6. Krytyka argumentu tradycyjnego tomizmu oraz etyki relatywistycznej
81. KONKLUZJE ETYCZNE 1. Przypadki nietypowej struktury aktów samobójczych
82. a. Strajk głodowy
83. b. Przymusowa rezygnacja ze środków do życia
84. c. Śmierć zastępcza
85. 2. Samobójstwo z poświęcenia a miłość ofiarna
86. 3. Eutanazja samobójcza
87. ZAGADNIENIA DODATKOWE 1. Sport w świetle etyki
88. 2. Ascetyzm moralno-religijny
89. TRAKTAT II. PRAWA I OBOWIĄZKI CZŁOWIEKA WZGLĘDEM SWOJEGO CIAŁA
90. Rozdział I. Geneza problemu pijaństwa, jego istotny sens i historyczny rozwój
91. 1. Pijaństwo jako fakt
92. 2. Filozoficzny opis aktów użycia alkoholu
93. 3. Rozwój poglądów i typowe rozwiązania
94. a. Historia problemu
95. b. Klasyfikacja poglądów
96. Rozdział II. Moralne zło aktów opilstwa (upicia się) zupełnego i częściowego oraz nałogu pijaństwa
97. 1. Analiza zjawiska użycia alkoholu
98. 2. Podstawowe pojęcia
99. a. Opilstwo (upicie się) zupełne
100. b. Opilstwo (upicie się) niezupełne
101. c. Pijaństwo, czyli nałóg opilstwa
102. d. Konsumpcyjne używanie alkoholu
103. 3. Moralne kwalifikacje poszczególnych aktów używania alkoholu i ich uzasadnienie
104. a. Wewnętrzne zło moralne opilstwa zupełnego i niezupełnego
105. b. Moralne zło nałogu pijaństwa
106. c. Moralna dopuszczalność konsumpcyjnego używania alkoholu
107. 4. Problem alkoholizmu
108. 5. Pochwała trzeźwości i drogi do jej realizowania
109. ZAGADNIENIA DODATKOWE
110. Narkomania jako problem etyczny
111. a. Aktualność problemu
112. b. Działania narkotyzujące
113. c. Podstawowe pojęcia
114. d. Kwalifikacja moralna działań narkotyzujących
115. e. Moralna kwalifikacja narkomanii
116. TRAKTAT III. PRAWA I OBOWIĄZKI OSOBY W SFERZE ŻYCIA DUCHOWEGO
117. Rozdział I. Geneza problemu wolności sumienia i nauki, jego wstępne sformułowanie i historyczny rozwój
118. 1. Ustalenie faktu
119. 2. Filozoficzny opis przeżycia wolności sumienia i nauki
120. 3. Historia problemu
121. a. Rozwój poglądów
122. b. Klasyfikacja poglądów
123. 4. Określenie stanowiska i porządek rozważań
124. Rozdział II. Wolność sumienia – naturalnym, ale ograniczonym uprawnieniem moralnym osoby
125. 1. Wstępne uwagi metodologiczne
126. 2. Analiza zjawiska wolności sumienia
127. 3. Pojęcie wolności sumienia
128. 4. Wolność sumienia – naturalnym uprawnieniem osoby
129. 5. Wolność sumienia – ograniczonym uprawnieniem osoby
130. a. Ograniczenia zewnętrzne (ewidentne)
131. b. Ograniczenia wewnętrzne (kontrowersyjne)
132. 6. Wolność sumienia a autorytet
133. a. Problem
134. b. Obrona autorytetu
135. c. Granice autorytetu
136. 7. Krytyczna ocena rozwiązań nieadekwatnych
137. a. Liberalna koncepcja wolności sumienia
138. b. Liberalizujące stanowisko teologów katolickich
139. c. Pogląd L. JANSSENSA
140. Rozdział III. Prawo człowieka do wolności religijnej
141. 1. Wolność religijna a wolność sumienia
142. 2. Pojęcie wolności religijnej
143. 3. Naturalny charakter prawa do wolności religijnej i jego ograniczenie
144. KONKLUZJE ETYCZNE
145. 1. Prawo do wolności zajęcia ateistycznej postawy życiowej
146. 2. Obowiązki dobrego sumienia religijnego
147. 3. Obowiązki religijnego sumienia prawdziwego
148. ZAGADNIENIA SZCZEGÓŁOWE
149. 1. Dobre sumienie religijne a autorytet
150. 2. Stanowisko marksistowskie a etyka chrzeŚcijańska w sprawie wolności religijnej
151. Rozdział IV. Prawo człowieka do wolności nauki i słowa
152. 1. Analiza zjawiska wolności nauki i słowa
153. 2. Pojęcie wolności nauki i słowa. Określenie stanowiska etyki chrześcijańskiej
154. 3. Uzasadnienie prawa do wolności nauki
155. 4. Uzasadnienie prawa do wolności słowa i jego etycznych granic
156. a. Odmienność moralnego statusu prawa do wolności słowa
157. b. Istnienie prawa do wolności słowa
158. c. Ograniczony charakter prawa do wolności słowa
159. 5. Reguły stosowania zasady etycznych granic wolności słowa
160. ZAGADNIENIA DODATKOWE
161. 1. Prawo do wolności nauki a światopoglądowe uwarunkowania filozofii chrześcijańskiej
162. 2. Dialog a światopoglądowe spory
163. DZIAŁ III. ETYKA RELACJI MIĘDZYOSOBOWYCH
164. TRAKTAT I. MORALNOŚĆ RELACJI MIĘDZY OSOBAMI WE WZAJEMNYM ODNIESIENIU DO SIEBIE
165. Rozdział I. Moralny obowiązek miłowania każdego człowieka
166. 1. Miłość człowieka: fakt etyczny i jego opis
167. 2. Historia problemu
168. a. Rozwój poglądów
169. b. Klasyfikacja poglądów
170. 3. Analiza filozoficzna
171. 4. Pojęcie i uzasadnienie imperatywu miłości bliźniego
172. a. Pojęcie miłości bliźniego i sformułowanie odnośnego imperatywu
173. b. Uzasadnienie tezy
174. 5. Niezbędność antropologii
175. KONKLUZJE ETYCZNE
176. 1. Miłość bliźniego a chrześcijaństwo
177. 2. Miłość bliźniego a dyskryminacja człowieka
178. 3. Miłość bliźniego a sprawiedliwość
179. Rozdział II. Obowiązek szanowania życia ludzkiego a dopuszczalność zabicia człowieka we własnej obronie
180. 1. Obowiązek szanowania życia ludzkiego
181. 2. Fakty i problem
182. 3. Historia problemu i klasyfikacja stanowisk
183. a. Rozwój poglądów
184. b. Klasyfikacja poglądów
185. 4. Preliminaria rozwiązania
186. a. Zabicie człowieka – aktem wewnętrznie złym
187. b. Zabicie człowieka we własnej obronie – aktem bezpośrednio zabójczym
188. 5. Podstawowe pojęcia
189. 6. Przesłanki rozwiązania
190. a. Negacja idei konfliktu praw
191. b. Zasada aksjologicznej równości ludzi
192. 7. Rozwiązanie problemu
193. 8. Rozszerzenie granic stosowalności zasady samoobrony
194. KONKLUZJE ETYCZNE
195. 1. Moralne zło przerywania ciąży
196. a. Antropologiczne uwarunkowanie problemu
197. b. Etyka relatywistyczna
198. c. Przerywanie ciąży w świetle etyki chrześcijańskiej
199. 2. Moralne aspekty transplantacji serca
200. a. Rozwój wydarzeń i problem
201. b. Poglądy etyków
202. 3. Klonowanie człowieka w świetle etyki
203. a. Rozwój techniki klonowania
204. b. Opis techniki klonowania
205. c. Moralne aspekty klonowania
206. 4. Eutanazja zabójcza
207. a. Najważniejsze formy eutanazji zabójczej
208. b. Koncepcje proeutanatyczne i ich krytyka
209. c. Stanowisko etyki chrześcijańskiej
210. 5. Pomoc przy umieraniu
211. a. Zagadnienia wstępne
212. b. Dopuszczenie śmierci
213. c. Posługa na rzecz umierających
214. d. Przygotowanie do posługi na rzecz umierających
215. ZAGADNIENIA DODATKOWE
216. 1. Moralne aspekty eksperymentów lekarskich na ludziach
217. a. Rys historyczny
218. b. Pojęcie i typologia eksperymentów na ludziach
219. c. Moralna kwalifikacja eksperymentów lekarskich
220. 2. Obowiązek ratowania życia i zdrowia
221. 3. Etyka kierowcy pojazdów mechanicznych
222. TRAKTAT II. ETYKA SEKSUALNA
223. Rozdział I. Geneza problematyki etyki seksualnej. Historia najważniejszych poglądów oraz dyspozycja dalszych rozważań
224. 1. Podstawowe fakty
225. 2. Filozoficzny opis zachowań seksualnych
226. 3. Historia problemu
227. a. Rozwój poglądów
228. b. Klasyfikacja poglądów
229. 4. Określenie stanowiska
230. Rozdział II. Antropologiczne podstawy etyki seksualnej
231. 1. Ustalenie punktu wyjścia
232. 2. Pojęcie osoby
233. 3. Analiza płciowości
234. a. Strona somatyczna
235. b. Strona zmysłowo-psychiczna
236. c. Przyjemność i celowość w strukturze płciowości
237. 4. Analiza miłości erotycznej
238. a. Wstępne sformułowania
239. b. Swoistość miłości erotycznej
240. c. Rodzaje i atrybuty miłości erotycznej
241. Rozdział III. Szczegółowa deontologia seksualnych zachowań człowieka
242. 1. Naczelna zasada normatywna etyki seksualnej
243. a. Problem
244. b. Ujęcia jednostronne
245. c. Podstawowe elementy rozwiązania
246. d. Sformułowanie naczelnej zasady szczegółowej deontologii seksualnej
247. e. Odpowiedź na trudności
248. 2. Deontologia autoseksualnych zachowań człowieka
249. a. Oceny i normy pozytywne
250. b. Oceny i normy negatywne
251. 3. Deontologia heteroseksualnych zachowań człowieka
252. a. Obowiązek przedmałżeńskiej wstrzemięźliwości seksualnej
253. b. Oceny i normy pozytywne
254. c. Oceny i normy negatywne
255. 4. Szczegółowa deontologia seksualna a moralny autentyzm postępowania człowieka
256. 5. Czystość seksualna i praktyka życia
257. TRAKTAT III. DOBRA DUCHOWE: HONOR, DOBRA S?AWA, PRAWDA
258. Rozdział I. Etyczne aspekty dobrego imienia i honoru
259. 1. Fakt i jego opis
260. 2. Historia i stan poglądów
261. 3. Analiza zjawiska honoru i dobrej sławy
262. 4. Podstawowe pojęcia
263. 5. Twierdzenia i uzasadnienie
264. a. Każdej osobie ludzkiej przysługuje z natury prawo do honoru i dobrej sławy
265. b. Każdej osobie ludzkiej przysługuje prawo do obrony należnego jej prawa do honoru i dobrej sławy
266. c. Do środków zdatnych do obrony zagrożonego prawa do honoru i dobrej sławy nie należy stosowanie siły fizycznej, tym bardziej pozbawienie życia sprawcy doznanej krzywdy
267. 6. Zabezpieczenie honoru i dobrej sławy
268. Rozdział II. Geneza etycznej problematyki mowy, rozwój poglądów, prezentacja stanowiska
269. 1. Mowa a jązyk
270. 2. Fakt i jego opis
271. 3. Historia problemu
272. a. Rozwój poglądów
273. b. Klasyfikacja stanowisk
274. 3. Prezentacja stanowiska
275. Rozdział III. Obiektywna i absolutna wartość moralna prawdomówności, wewnętrzne zło kłamstwa
276. 1. Filozoficzna analiza mowy
277. a. Mowa – naturalny znak myśli
278. b. Mowa – zjawisko intersubiektywne
279. c. Mowa formalna i mowa materialna
280. d. Cele mowy formalnej i mowy materialnej
281. e. „Przekazywalna” i „nieprzekazywalna” myśl osoby mówiącej
282. 2. Pojęcia i twierdzenia
283. 3. Uzasadnienie
284. 4. Krytyka teorii „fałszomówstwa” i „kłamstwa użytecznego”
285. a. Teoria „fałszomówstwa”
286. b. Teoria „kłamstwa użytecznego”
287. ZAGADNIENIA DODATKOWE
288. 1. Nietypowe formy nieprawdy
289. a. Wypowiedzi enigmatyczne
290. b. Dostosowanie się do sposobu myślenia słuchaczy
291. c. Wzgląd na osobę słuchającą
292. d. Niektóre zwroty grzecznościowe
293. 2. Fikcje potoczne i literackie
294. Rozdział IV. Zagrożenie sekretu i jego obrona
295. 1. Postawienie problemu
296. 2. Pojęcie sekretu i jego rodzaje
297. 3. Analiza zjawiska zagrożenia sekretu
298. 4. Środki obrony sekretu w wypadku niewczesnego natręctwa
299. 5. Środki obrony sekretu w sytuacji niesprawiedliwej agresji słownej
300. a. Konieczność i właściwość środka obrony sekretu
301. b. Teoria „mowy defensywnej”
302. c. Teorie niewystarczające
303. TRAKTAT IV. DOBRA MATERIALNE: WŁASNOŚĆ I PŁACA
304. Rozdział I. Prawo osoby do posiadania dóbr gospodarczych i jego społeczne obciążenie
305. 1. Fakt własności i jego opis
306. 2. Historia problemu
307. a. Rozwój poglądów
308. b. Klasyfikacja poglądów
309. 3. Przesłanki metodologiczne
310. 4. Terminy i teza
311. 5. Uzasadnienie tezy
312. 6. Właściwości prawa własności prywatnej
313. 7. Tytuły posiadania
314. 8. Pauperyzm
315. 9. Dobroczynność
316. ZAGADNIENIE DODATKOWE
317. 1. Prawo człowieka do zdrowego środowiska naturalnego
318. a. Geneza problemu
319. b. Działania „twórcze” i „degradotwórcze”
320. c. Etyczny sens problemu ekologicznego
321. d. Laickie koncepcje etyki ekologicznej
322. e. Etyka „człowieka – włodarza przyrody”
323. Rozdział II. Moralne podstawy prawa do pracy i sprawiedliwej płacy
324. 1. Postawienie problemu
325. 2. Historia problemu
326. a. Rozwój poglądów
327. b. Typowe stanowiska
328. 3. Definicja pracy ludzkiej
329. 4. Znaczenie pracy i jej godność
330. 5. Obowiązek pracy
331. a. Obowiązek pracy w ogóle
332. b. Obowiązek pracy zarobkowej
333. c. Właściwości prawa i obowiązku pracy
334. 6. Cele pracy
335. 7. Prawa i obowiązki pracy
336. a. Prawa pracy
337. b. Obowiązki pracy
338. 8. Zagadnienie „sprawiedliwej płacy”
339. a. Pojęcie, zagadnienie i stanowiska
340. b. Natura moralna człowieka – źródłem prawa pracownika do sprawiedliwej płacy
341. c. Zagadnienie kryteriów sprawiedliwej płacy
342. ZAGADNIENIE DODATKOWE
343. 1. Problem wolnego czasu
344. a. Pojęcie
345. b. Tendencje rozwojowe
346. c. Problemy
347. d. „Cywilizacja czasu wolnego” *e. Indywidualne funkcje czasu wolnego
348. INDEKS OSOBOWY
349. INDEKS POJĘĆ

Zobacz spis treści