Psychologia nauczania : ujęcie poznawcze : podręcznik akademicki
Nasza książka ma charakter naukowo-dydaktyczny. Podstawą teoretyczną są współczesne poglądy na temat uczenia się i nauczania wynikające z poznawczego nurtu psychologii, w szczególności z koncepcji konstruktywistycznej - ten kierunek jest nam najbliższy, stąd jego dominacja w tekście i podtytuł książki. Podejście poznawcze uwypukla fakt, że uczenie się polega na konstruowaniu wiedzy w umyśle
jednostki (uczącego się). Jednostka traktowana jest jako podmiot w procesach kształcenia, partner interakcji nauczania. Również nauczyciel jest postrzegany jako podmiot i partner w sytuacji nauczania. Za drugie kryterium doboru treści przyjęłyśmy znaczenie poszczególnych zagadnień dla praktyki nauczania oraz powszechność ich występowania na wszystkich etapach kształcenia, a za trzecie - dostępność danych na określony temat w obecnych na polskim rynku wydawniczym publikacjach.Czytelnik nie znajdzie w książce rozwiniętej prezentacji takich wątków, jak wypalenie zawodowe nauczycieli, lęk egzaminacyjny, kształcenie w specyficznych warunkach, kształcenie specyficznych grup uczących się (osoby upośledzone umysłowo, szczególnie uzdolnione, szkolnictwo zawodowe). Dostrzegamy wagę tych zagadnień, jednak ograniczona objętość pracy uniemożliwiła włączenie wszystkich przydatnych treści. Selekcja materiału była trudna, ale nieuchronna.Planując podręcznik z zakresu psychologii nauczania, należy mieć na uwadze złożoność i bogactwo wiedzy teoretycznej i empirycznej. Psychologia nauczania ma wyraźnie charakter interdyscyplinarny, lokuje się na "skrzyżowaniu" różnych dyscyplin i działów psychologii. Wystarczy wymienić kilka z nich: psychologia ogólna, a zwłaszcza psychologia uczenia się, rozwoju, emocji, motywacji, społeczna, stosowana psychologia wychowawcza, dydaktyka, technologia kształcenia. Poza tym psychologia nauczania jest zarówno dziedziną podstawową, jak i stosowaną. Stąd trudność w doborze zagadnień i ich prezentacji na właściwym poziomie uszczegółowienia. Nie bez znaczenia są także oczekiwania społeczne kierowane wobec szkoły - nauczanie słusznie traktuje się jako niezwykle istotny element rozwoju społeczeństw, często zatem społeczeństwa i rządy oczekują od systemu edukacji więcej, niż jest on w stanie dać. Warto też zwrócić uwagę na to, że psychologia nauczania zazębia się także z innymi działami psychologii, a zdaniem niektórych autorów, wchodzi nawet w ich skład - używa się nazw: psychologia wychowawcza, wychowania, szkolna, kształcenia, edukacyjna.
Zobacz pełny opisOdpowiedzialność: | Maria Ledzińska, Ewa Czerniawska. |
Hasła: | Uczenie się - teoria Nauczanie Nauczyciele Podręczniki akademickie |
Adres wydawniczy: | Warszawa : Wydaw. Naukowe PWN, 2011. |
Opis fizyczny: | 452 s. : wykr. ; 24 cm. |
Uwagi: | Indeksy. Bibliogr. s. 389-421. |
Przeznaczenie: | Dla studentów pedagogiki i kierunków nauczycielskich, studentów psychologii. |
Skocz do: | Dodaj recenzje, komentarz |
- Cześć 1
- U źródeł nauczania - psychologiczne prawidłowości uczenia się
- ROZDZIAŁ 1. Uczenie się - różnorodność ujęć teoretycznych
- 1.1.Pojęcie uczenia się - rozumienie potoczne i naukowe
- 1.2.Poglądy asocjacjonistyczne i behawiorystyczne
- 1.3.Podejście psychodynamiczne
- 1.4.Psychologia humanistyczna
- 1.5.Nurt poznawczy: wprowadzenie
- 1.6.Podejście społeczno-kulturowe
- 1.7.Podejście eklektyczne
- ROZDZIAŁ 2. Specyfika podejścia poznawczego
- 2.1.Uwagi wstępne
- 2.2.Pamięć - podstawa uczenia się
- 2.3.Związki między pamięcią i uczeniem się
- 2.4.Uczenie się jako zmiana pojęciowa
- 2.5.Informacja, wiedza, mądrość
- 2.6.Procesy myślenia
- ROZDZIAŁ 3. Kontrola jako szczególny rodzaj kompetencji
- 3.1.Uwagi wstępne
- 3.2.Rodzaje kontroli
- 3.3.Kontrola umysłu
- 3.4.Wybiórczość jako przejaw kontroli umysłu
- 3.5.Przyszłość psychologicznych badań nad kontrolą
- ROZDZIAŁ 4. Uczenie się - podstawowe prawidłowości, implikacje dla praktyki
- 4.1.Wnioski z nurtu behawiorystycznego
- 4.2.Wnioski z nurtu poznawczego
- Część II Nauczanie: od teorii do praktyki
- ROZDZIAŁ 1. Koncepcja nauczania przygotowawczego a idea edukacji całożyciowej
- 1.1.Kontekst analiz
- 1.2.Dwie tradycje nauczania
- 1.3.Mity, czyli fałszywa wiedza
- 1.4.Edukacyjna przestrzeń mityczna
- ROZDZIAŁ 2. Istota nauczania w ujęciu kognitywistycznym
- 2.1.Uwagi wstępne
- 2.2.Ogólne zasady nauczania w ujęciu kognitywistycznym
- 2.3.Nauczanie w ujęciu kognitywistycznym - etapy działania
- ROZDZIAŁ 3. Od kierowania uczeniem się do kształtowania samoregulacji
- 3.1.Organizowanie uczenia się
- 3.2.Samoregulacja uczenia się - wprowadzenie
- 3.3.Samoregulacja uczenia się - determinanty i rozwój
- 3.4.Samoregulacja uczenia się - podstawowe stwierdzenia
- ROZDZIAŁ 4. Wiedza o rozwoju psychicznym jako fundament (podstawa) nauczania
- 4.1.Rozwój w ujęciu teorii Jeana Piageta
- 4.2.Charakterystyka poszczególnych okresów rozwoju
- 4.3.Rozwój uwagi jako egzemplifikacja ogólnych prawidłowości rozwojowych
- 4.4.Gotowość szkolna
- Rozdział 5. Wiedza o różnicach indywidualnych w praktyce nauczania
- 5.1.Inteligencja i zdolności
- 5.2.Styl poznawczy i style myślenia
- 5.3.Osobowość i temperament
- 5.4.Indywidualizacja nauczania
- ROZDZIAŁ 6. Nauczanie uczenia się, rozwijanie samoregulacji
- 6.1.Jak szkoła naucza uczenia się
- 6.2.Programy nauczania uczenia się - propozycje psychologów
- 6.3.Program pomocy w rozwijaniu umiejętności uczenia się Jeana Berbauma
- 6.4.Rozwijanie umiejętności uczenia się u studentów - propozycja Claire Weinstein
- 6.5.Wnioski
- Część III Uczeń jako podmiot w procesie poznawania
- ROZDZIAŁ 1. Podstawowe narzędzia poznawcze: strategie poznawcze
- 1.1.Definicje i typologie strategii uczenia się
- 1.2.Kryteria opisu strategii poznawczych
- 1.3.Efektywność strategii poznawczych
- 1.4.Zasady ćwiczenia strategii poznawczych
- ROZDZIAŁ 2. Zaawansowane narzędzia poznawcze: strategie metapoznawcze
- 2.1.Istota i formy metapoznania w uczeniu się
- 2.2.Metapoznanie a inteligencja
- 2.3.Strategie zarządzania zasobami
- ROZDZIAŁ 3. Indywidualne style uczenia się
- 3.1.Definicje i typologie
- 3.2.Metody badania
- 3.3.Style uczenia się a inne różnice indywidualne istotne dla procesów uczenia się
- 3.4.Style uczenia się a osiągnięcia
- 3.5.Implikacje praktyczne
- ROZDZIAŁ 4. Pozapoznawcze uwarunkowania funkcjonowania ucznia
- 4.1.O motywacji ludzkich działań
- 4.2.O utrzymywaniu motywacji - znaczenie siły woli
- 4.3.O związkach między umysłem, emocjami i wolą
- Cześć IV Nauczyciel jako uczący się dorosły
- ROZDZIAŁ 1. O skuteczności oddziaływań dydaktycznych
- 1.1.Uwagi wstępne
- 1.2.Czynniki efektywności nauczania
- 1.3.Próby wyjścia poza ujęcie czynnikowe
- 1.4.Poczucie skuteczności zawodowej nauczycieli
- ROZDZIAŁ 2. Trud stawania się nauczycielem
- 2.1.Samoświadomość ucznia i nauczyciela
- 2.2.Nie tylko samoświadomość - trudny problem nabywania kompetencji
- 2.3.Nauczyciel jako badacz
- ROZDZIAŁ 3. Nauczyciel - człowiek i profesjonalista
- 3.1.Uwagi wstępne
- 3.2.Zmieniająca się wiedza, rozwijający się nauczyciel
- 3.3.Nauczyciele w obliczu "wielkiej zmiany" w myśleniu o osobach zdolnych
- 3.4.Wyróżniki ujęć potocznych
- 3.5.Nowe koncepcje, stare sposoby myślenia i działania
- ROZDZIAŁ 4. Pomiar efektów uczenia się
- 4.1.Uwagi wstępne
- 4.2.Rodzaje oceniania
- 4.3.Pomiar efektów a uczenie się i nauczanie
- 4.4.Co powinno być podstawą i przedmiotem pomiaru?
- 4.5.Wybrane problemy związane z pomiarem efektów nauczania
- 4.6.Przygotowywanie uczniów do sprawdzianów
- 4.7.Nowe sposoby pomiaru efektów nauczania
- Część V Wybrane problemy edukacji XXI wieku
- ROZDZIAŁ 1. Czasy globalnych przemian: próba analizy psychologicznej
- 1.1.Czym jest globalizacja?
- 1.2.Globalizacja jako zjawisko historyczne
- 1.3.Specyfika i zakres globalnych przemian na przełomie XX i XXI wieku
- 1.4.Charakterystyka informacyjnej i kulturowej ścieżki globalizacji
- 1.5.Przemiany ogólnoświatowe jako przyczyna modyfikacji w środowisku życia
- ROZDZIAŁ 2. Informacja, wiedza, doświadczenie indywidualne w dobie przemian ogólnoświatowych
- 2.1.Rozwój technologiczny jako przedmiot badań naukowych
- 2.2.Nowoczesna technika i zjawisko nadprodukcji informacji
- 2.3.Bogactwo informacji nie wystarczy, czyli o niezbędności i niezbywalności wiedzy
- 2.4.Doświadczenie indywidualne w nowym tysiącleciu
- ROZDZIAŁ 3. Poznawać siebie, rozumieć innych: uniwersalne cele kształcenia
- 3.1.Psychologia jako kontekst analiz
- 3.2.Między teorią i praktyką
- 3.3.Poznawanie i rozumienie siebie oraz innych
- ROZDZIAŁ 4. Z zagadnień dialogu edukacyjnego
- 4.1.Uwagi wstępne
- 4.2.Dialog w tradycji europejskiej
- 4.3.Specyfika dialogu
- 4.4.Płaszczyzny dialogu
- 4.5.Dialog a rozwój: perspektywa ucznia i nauczyciela
- 4.6.Trudy dialogu w dobie rozwoju technologicznego
- ROZDZIAŁ 5. Problemy edukacji w zapisach wielkich dokumentów oświatowych
- 5.1.Różne konteksty analiz zagadnień edukacyjnych
- 5.2.Nauczanie w pracach instytucji i organizacji międzynarodowych
- 5.3.Efekty prac wielkich gremiów
- 5.4.Złożoność świata jako wyzwanie dla edukacji
- ROZDZIAŁ 6. O niektórych zadaniach psychologa u początku XXI wieku
- 6.1.Specyfika czasów
- 6.2.Specyfika powinności psychologa
- Refleksje końcowe
- Bibliografia
- Słowniczek najważniejszych terminów
- Indeks osób
- Indeks rzeczowy *
Zobacz spis treści
Sprawdź dostępność, zarezerwuj (zamów):
(kliknij w nazwę placówki - więcej informacji)