Miejska Biblioteka

Etyka nikomachejska

Autor: Aristoteles

Podstawowe dzieło moralne wydane po śmierci Filozofa przez jego syna Nikomacha. Arystoteles zawarł w nim zasady ludzkiego postępowania według wskazań moralnych, uznając, iż dobro i szczęście są najwyższymi wartościami. Człowiek powinien dążyć do osiągnięcia tego stanu przez harmonię, umiarkowanie i cnotę (arete).

---

1. Księga pierwsza
2. 1. Celem działania jest dobro
3. 2. Polityka nauka o poznaniu dobra najwyższego
4. 3. Uwagi o metodzie badań nad dobrem najwyższym
5. 4. Przedmiotem nauki o państwie jest szczęście. Określenie szczęścia
6. 5. Trzy sposoby życia: oddanego przyjemności, działalności obywatelskiej i kontemplacji
7. 6. Rozważania na temat istoty dobra. Krytyka platońskiego pojęcia idei dobra
8. 7. Szczęście człowieka dobrem najwyższym. Określenie istoty szczęścia
9. 8. Bliższe określenie istoty szczęścia
10. 9. Drogi prowadzące do osiągnięcia szczęścia
11. 10. Znaczenie czynników zewnętrznych dla życia szczęśliwego
12. 11. Związek między życiem szczęśliwym i losem ludzi bliskich
13. 12. Szczęści jest dobrem godnym uwielbienia i boskim
14. 13. Części duszy i związany z tym podział dzielności na cnoty dianeotyczne i etyczne
15. Księga druga
16. 1. Dzielność etyczna jest skutkiem przyzwyczajenia, dzielność dianeotyczna – doświadczenia
17. 2. Praktyczne wskazówki umożliwiające zdobycie cnoty
18. 3. Związek cnoty z przyjemnością i przykrością
19. 4. Cnoty osiągane przez działanie
20. 5. Cnota etyczna jest trwałą dyspozycją
21. 6. Cnota jako trwała dyspozycja, dzięki której człowiek staje się dobry i dobrze postępuje
22. 7. Cnota jest umiarem pomiędzy nadmiarem i niedostatkiem
23. 8. Przegląd poszczególnych cnót
24. 9. Trudności w wynajdywaniu środka w przypadkach jednostkowych
25. Księga trzecia
26. 1. Czyny od woli zależne i niezależne
27. 2. O postanowieniu
28. 3. Namysł i jego związek z postanowieniem, które dotyczy środków wiodących do celu
29. 4. O życzeniu i jego związku z celem
30. 5. „Człowiek przyczyna i sprawca swych czynów”
31. 6. O męstwie
32. 7. O męstwie (ciąg dalszy)
33. 8. Różne znaczenie męstwa
34. 9. O męstwie (ciąg dalszy)
35. 10. O umiarkowaniu i przyjemności
36. 11. O żądzach i nieumiarkowaniu ** 12. Porównanie rozwiązłości i tchórzostwa
37. Księga czwarta
38. 1. O szczodrości i człowieku szczodrym
39. 2. O wielkim geście i człowieku z wielkim gestem
40. 3. O poczuciu własnej wartości, czyli uzasadnionej dumie i człowieku słusznie dumnym
41. 4. O ambicji
42. 5. O łagodności
43. 6. O przyjaznym nastawieniu do ludzi
44. 7. O człowieku prawdomównym
45. 8. O człowieku dowcipnym, czyli taktownym
46. 9. O wstydliwości
47. Księga piąta
48. 1. Analiza pojęć: sprawiedliwości, niesprawiedliwości, człowieka sprawiedliwego i niesprawiedliwego
49. 2. O dwóch rodzajach sprawiedliwości i niesprawiedliwości w znaczeniu cnoty etycznej i wady oraz w znaczeniu ciaśniejszym
50. 3. O sprawiedliwości rozdzielającej
51. 4. O sprawiedliwości wyrównującej
52. 5. O sprawiedliwości proporcjonalnej
53. 6. O sprawiedliwości politycznej
54. 7. O sprawiedliwości naturalnej i stanowionej
55. 8. Czyn jest sprawiedliwy bądź niesprawiedliwy, gdy został dokonany na podstawie postanowienia
56. 9. O krzywdzeniu i doznaniu krzywdy. Czy można dobrowolnie doznawać krzywdy?
57. 10. O prawości i o tym, co prawe
58. 11. Czy można krzywdzić samego siebie
59. Księga szósta
60. 1. Podział duszy
61. 2. O myśleniu praktycznym
62. 3. O trwałych dyspozycjach prowadzących do poznania prawdy
63. 4. O różnicy między działaniem i tworzeniem
64. 5. O rozsądku i ludziach rozsądnych
65. 6. Najwyższe zasady przedmiotem myślenia intuicyjnego
66. 7. O mądrości
67. 8. O wzajemnym stosunku między polityką i rozsądkiem
68. 9. O dobrym namyśle
69. 10. O pojętności
70. 11. O tak zwanej wyrozumiałości, czyli na temat różnicy między rozsądkiem i mądrością filozoficzną
71. 12. O mądrości, filozofii, rozsądku i sprycie
72. 13. O działalności etycznej wrodzonej i w znaczeniu właściwym
73. Księga siódma
74. 1. O wadach etycznych. Przegląd poglądów na temat nieopanowania
75. 2. O nieopanowaniu
76. 3. Czy postępowanie człowieka nieopanowanego wypływa z wiedzy?
77. 4. Bliższe określenie nieopanowania w znaczeniu bezwzględnym
78. 5. Różne rodzaje nieopanowania
79. 6. Gniew jest mniej zły niż brak panowania nad żądzami zmysłowymi
80. 7. O różnych sposobach zachowania się w stosunku do przyjemności i przykrości
81. 8. Różnica między człowiekiem nieumiarkowanym i nieopanowanym
82. 9. Znaczenie rozumu w postępowaniu człowieka opanowanego i nieopanowanego
83. 10. Spryt i rozsądek w postępowaniu człowieka opanowanego i nieopanowanego
84. 11. Przedstawienie poglądów na temat przyjemności jako dobra
85. 12. Rozważania na temat przyjemności
86. 13. Rozważania na temat przyjemności: czy przyjemność może być dobrem najwyższym
87. 14. O złych i dobrych przyjemnościach
88. Księga ósma
89. 1. O potrzebie przyjaźni w życiu człowieka
90. 2. Powody, dla których rodzi się przyjaźń
91. 3. Trzy rodzaje przyjaźni: z powodu korzyści, przyjemności i dzielności etycznej
92. 4. Prawdziwymi przyjaciółmi są ludzie etycznie dzielni
93. 5. Przyjaźń jest trwałą dyspozycją
94. 6. Formy przyjaźni oparte na równości
95. 7. O przyjaźni, w której istnieje wyższość jednej ze stron
96. 8. O różnych stopniach przyjaźni
97. 9. Związek między sprawiedliwością i przyjaźnią. Uwagi na temat wspólnot państwowych
98. 10. O trzech rodzajach ustrojów państwowych i podobnych do nich stosunkach między ludźmi
99. 11. Ustroje państwowe i odpowiadające im formy przyjaźni
100. 12. Stosunki przyjaźni między krewnymi
101. 13. O przyjaźni opartej na korzyści
102. 14. W przyjaźniach opartych na przewadze jednej ze stron można odwdzięczyć się czcią
103. Księga dziewiąta
104. 1. W przyjaźniach opartych na nierówności proporcjonalność zapewnia równość i trwałość przyjaźni
105. 2. O posłuszeństwie i wdzięczności w przyjaźni
106. 3. Z jakich powodów można zrywać przyjaźnie
107. 4. Tylko człowiek etycznie dzielny jest usposobiony przyjaźnie do samego siebie
108. 5. O życzliwości
109. 6. O zgodzie
110. 7. O uczuciach między doznającymi dobrodziejstw i wyświadczającymi je
111. 8. O miłości człowieka etycznie dzielnego do siebie samego i o jego samolubstwie
112. 9. Czy ludzie szczęśliwi potrzebują przyjaciół, skoro sami sobie wystarczają?
113. 10. Rozważania na temat liczby przyjaciół
114. 11. Dobrze jest mieć przyjaciół we wszystkich okolicznościach życia
115. 12. Przyjaźń ludzi złych jest zła, dobrych – dobra
116. Księga dziesiąta
117. 1. Krytyka istniejących opinii na temat przyjemności
118. 2. Przedstawienie stanowiska Eudoksosa na przyjemność i polemika z przeciwnikami jego poglądów
119. 3. Polemika z tymi, którzy utrzymują, że przyjemność w ogóle nie może być dobrem
120. 4. O istocie przyjemności
121. 5. O rodzajach przyjemności
122. 6. O istocie szczęścia
123. 7. Teoretyczna kontemplacja źródłem doskonałego szczęścia
124. 8. Życie zgodne z cnotami zajmuje drugie miejsce, tuż po życiu zgodnym z rozumem
125. 9. Rola wychowania i prawa w kształtowaniu dzielności etycznej
126. Bibliografia

Zobacz spis treści