Miejska Biblioteka

Edukacja społeczno-przyrodnicza dzieci w wieku przedszkolnym i młodszym szkolnym : podręcznik dla studentów

Autor: Budniak, Alina.

Edukacja społeczno-przyrodnicza jako jeden z obszarów zintegrowanej edukacji dzieci przedszkolnych i w młodszym wieku szkolnym obejmuje wiele różnorodnych treści: biologicznych, społecznych, geograficznych, historycznych, fizycznych, związanych z higieną i bezpieczeństwem i wiele innych. Nauczyciel dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, chcąc w sposób rzetelny wprowadzić podstawy wiedzy z wymienionych dziedzin i przygotować

fundament dla kształcenia systematycznego, winien odpowiednio przygotować się do swej pracy. Ze względu na rozległość treści edukacji społeczno-przyrodniczej, obejmującej tak wiele różnorodnych zagadnień z - czasem bardzo odległych - dyscyplin  wiedzy, przygotowanie nauczyciela dzieci w wieku 3-10 lat wymaga uwzględnienia w programie studiów równie wszechstronnego materiału merytorycznego i metodycznego.  Niniejszy podręcznik, opracowany z myślą o studentach kierunków pedagogicznych, przygotowujących się do pracy z dziećmi przedszkolnymi i wczesnoszkolnymi, podręcznik zawiera zagadnienia teoretyczne, obejmujące podstawy nauczania o otaczającym dziecko środowisku (przyrodniczym, geograficznym, społecznym i in.) oraz propozycje metodyczne związane z przedszkolną i wczesnoszkolną edukacją środowiskową. Zakres materiału kształcenia studentów obejmuje w sposób uporządkowany zagadnienia teoretyczne poznane w trakcie realizacji różnorodnych przedmiotów kształcenia w szkole średniej, z punktu widzenia ich przydatności w pracy wychowawczej i dydaktycznej z dziećmi w wieku 3-10 lat, prezentację tych informacji w takich powiązaniach, by jako nauczyciel mógł je wykorzystać w kształtowaniu u dzieci zintegrowanego obrazu świata; ponadto w podręczniku zawarto metodyczne podstawy edukacji środowiskowej dzieci.  Ze względu na założony cel podręcznika - konieczność połączenia zarówno podstaw nauczania o środowisku, jak i metodyki przedszkolnej i wczesnoszkolnej edukacji środowiskowej treści pomieszczone w podręczniku dotyczą obu zakresów przygotowania studentów do zawodu nauczycielskiego: merytorycznego i metodycznego. Po wyjaśnieniu i scharakteryzowaniu komponentów środowiska człowieka, tekst podręcznik przybliża zagadnienia związane z poznawaniem przyrody przez dzieci: podstawowe cele, zasady, metody i formy poznawania przyrody, omawia treści edukacji środowiskowej realizowane w przedszkolu i klasach początkowych, planowanie zajęć zintegrowanych uwzględniających edukację środowiskową oraz wykorzystywanie mediów dydaktycznych. Dalsza część podręcznika przybliża kolejne zakresy treści edukacji środowiskowej takie, jak: higiena i bezpieczeństwo dziecka, zagadnienia geograficzne, ekologiczne i sozologiczne, historyczne, zawodoznawcze, fizyczne i inne, omawiając zarówno zagadnienia programowe realizowane w pracy z dziećmi przedszkolnymi i w młodszym wieku szkolnym, jak i ich znaczenie w edukacji dziecka. Praktyczne przygotowanie studentów do pracy z dziećmi przedszkolnymi i w młodszym wieku szkolnym będzie się opierało na zawartych w niniejszym podręczniku zagadnieniach teoretycznych w trakcie ćwiczeń, podczas których studenci będą opracowywać metodyczne przykłady, praktyczne rozwiązania i zadania dotyczące poszczególnych tematów (niektóre pomysły ćwiczeń metodycznych zamieszczone zostały w postaci Zadań do wykonania w poszczególnych rozdziałach podręcznika).

Zobacz pełny opis

---

1. Wstęp
2. Rozdział 1 Środowisko i człowiek
3. 1.1 Środowisko – wyjaśnienie pojęć
4. 1.2 Składniki środowiska i ich charakterystyka
5. 1.3 Środowisko a zdrowie
6. Zadania
7. Rozdział 2 Poznawanie przyrody – edukacja o środowisku, w środowisku i dla środowiska
8. 2.1 Poznawanie przyrody przez dzieci
9. 2.2 Fazy poznawania przyrody
10. 2.3 zasady nauczania o środowisku
11. Zadania
12. Rozdział 3 Cele, zadania i treści edukacji środowiskowej. Planowanie zajęć zintegrowanych
13. 3.1 Cele edukacji społeczno- przyrodniczej w przedszkolu i klasach początkowych
14. 3.2 Zadania edukacji środowiskowej
15. 3.3 Porównanie tradycyjnej i holistycznej edukacji środowiskowej
16. 3.3 Przygotowanie nauczyciela do zajęć
17. 3.5 Planowanie zajęć edukacji środowiskowej
18. 3.6 Sytuacje edukacyjne i ich elementy składowe
19. 3.7 Treści edukacji przyrodniczej jako czynnik integrujący w edukacji początkowej
20. Zadania
21. Rozdział 4 Metody edukacji środowiskowej i ich charakterystyka. Formy aktywności dzieci w kontaktach ze środowiskiem. Pomoce dydaktyczne w edukacji społeczno- przyrodniczej
22. 4.1 Metody edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej
23. 4.2 Wybrane klasyfikacje metod
24. 4.3 Strategia wielostronnego kształcenia
25. 4.4 Cechy charakterystyczne wybranych metod edukacji społeczno- przyrodniczej
26. 4.5 Formy zajęć edukacji środowiskowej wykorzystywane w przedszkolu i klasach I – III
27. 4.6 Wycieczka i spacer w edukacji przyrodniczej i społecznej
28. 4.7 Prace domowe o tematyce społeczno- przyrodniczej
29. 4.8 Rola pomocy dydaktycznych w edukacji społeczno- przyrodniczej
30. Zadania
31. Rozdział 5 Poznawanie otoczenia społecznego
32. 5.1. Dziecko wśród ludzi
33. 5.2. Przygotowanie dziecka do życia w społeczeństwie
34. 5.3. Praca ludzi w różnych zawodach – produkcja i wytwarzanie
35. 5.4. Poznawanie przeszłości – treści historyczne w edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej
36. 5.5. Przedmioty w otoczeniu dziecka i ich poznawanie
37. 5.6. Tradycje, zwyczaje i obrzędy jako przykład wrastania w kulturę
38. Zadania
39. Rozdział 6 Higiena osobista i otoczenia dziecka. Odżywianie
40. 6.1. Zdrowie, higiena – podstawowe pojęcia
41. 6.2. Czynniki warunkujące zdrowie
42. 6.3. Wychowanie zdrowotne i edukacja zdrowotna
43. 6.4. Zasady edukacji zdrowotnej
44. 6.5. Edukacja zdrowotna dzieci
45. 6.6. Treści edukacji zdrowotnej dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym
46. Zadania
47. Rozdział 7 Bezpieczeństwo dziecka w ruchu drogowym, w przedszkolu, szkole i w czasie zabaw
48. 7.1. Przygotowanie dziecka do przestrzegania norm i zasad bezpieczeństwa
49. 7.2. Problematyka bezpiecznego uczestnictwa w ruchu drogowym
50. 7.3. Cele i zadania edukacji komunikacyjno-drogowej dzieci w wieku 3-10 lat
51. 7.4. Bezpieczeństwo dzieci w domu, przedszkolu, szkole i w czasie zabaw
52. Zadania
53. Rozdział 8 Poznawanie roślin i zwierząt przez dzieci
54. 8.1. Poznawanie roślin i zwierząt w ujęciu programu
55. 8.2. Znaczenie poznawania roślin i zwierząt przez dzieci
56. 8.3. Znaczenie hodowli roślin i zwierząt w edukacji
57. Zadania
58. Rozdział 9 Ochrona przyrody i krajobrazu
59. 9.1. Zasoby przyrody a człowiek
60. 9.2. Ochrona przyrody – ustalenia terminologiczne
61. 9.3. Tradycje ochrony przyrody w Polsce i na świecie
62. 9.4. Formy ochrony przyrody w Polsce
63. 9.5. Tematy związane z ochroną przyrody i krajobrazu realizowane w przedszkolu i klasach początkowych
64. Zadania
65. Rozdział 10 Edukacja ekologiczna dzieci młodszych a zagrożenia środowiska naturalnego
66. 10.1. Pojęcie ekologii jej cechy charakterystyczne jako nauki
67. 10.2. Zagrożenia środowiska a człowiek
68. 10.3. Cele i zadania edukacji ekologicznej
69. 10.4. Treści, metody i formy edukacji ekologicznej w przedszkolu i klasach początkowych
70. 10.5. Kształtowanie postaw proekologicznych* Zadania
71. Rozdział 11 Pogoda i klimat. Obserwacja przyrody
72. 11.1. Pogoda, klimat, mikroklimat – meteorologia i klimatologia
73. 11.2. Elementy pogody i sposoby ich pomiaru
74. 11.3. Obserwowanie pogody z dziećmi w wieku przedszkolnym i młodszym szkolnym
75. 11.4. Fenologiczne, klimatyczne i astronomiczne pory roku
76. 11.5. Specyfika klimatu Polski
77. Zadania
78. Rozdział 12 Doświadczenia, eksperymenty i obserwacje zjawisk fizycznych, chemicznych i przyrodniczych
79. 12.1. Konieczność stosowania doświadczeń i eksperymentów przyrodniczych w pracy z dziećmi w wieku 3-10 lat
80. 12.2. kształtowanie umiejętności obserwacji
81. 12.3. Badanie otaczającego świata – rola doświadczeń i eksperymentów przyrodniczych w poznawaniu praw rządzących przyrodą
82. 12.4. Podstawowe wskazówki metodyczne dotyczące organizacji działań eksperymentalnych dzieci młodszych
83. Zadania
84. Rozdział 13 Turystyka i krajoznawstwo w edukacji dzieci młodszych
85. 13.1. Znaczenie turystyki i krajoznawstwa
86. 13.2. Wyznaczanie kierunków w terenie i na mapie
87. 13.3. mapa i plan – znaki umowne na planie i mapie
88. 13.4. Rodzaje map i ich wykorzystanie w edukacji
89. 13.5. Krajobrazy i ich charakterystyka
90. 13.6. Treści gospodarcze i administracyjne w programach edukacji wczesnoszkolnej
91. Zadania
92. Spis schematów i tabel
93. Aneks
94. Załącznik 1. Pytania dzieci
95. Załącznik 2. Wynalazki
96. Załącznik 3. Rośliny
97. Załącznik 4. Zwierzęta
98. Załącznik 5. Zjawiska pogodowe
99. Załącznik 6. Przykładowy konspekt (scenariusz zajęć) zintegrowanych dla klasy I
100. Załącznik 7. Wykaz literatury na temat doświadczeń i eksperymentów dla dzieci młodszych
101. Załącznik 8. Wykaz literatury na temat wynalazków
102. Załącznik 9. Wykaz literatury zawierającej odpowiedzi na dziecięce pytania
103. Załącznik 10. Wykaz literatury na temat bezpieczeństwa dzieci
104. Bibliografia

Zobacz spis treści