Bilety do sklepu : handel reglamentowany w PRL
"Bilety" do sklepu - kartki żywnościowe, bony, bilety towarowe, karty zaopatrzenia czy wkładki zaopatrzeniowe - w XX w. towarzyszyły niemal każdemu pokoleniu Polaków. Po raz pierwszy pojawiły się w czasie I wojny światowej i były używane aż do zakończenia wojny polsko-bolszewickiej. Po raz drugi reglamentacja kartkowa została wprowadzona w czasie II wojny światowej. Tym razem kartki gościły na rynku znacznie
dłużej - z krótką przerwą aż do 1953 r. Wreszcie w 1976 r. rozpoczął się kolejny okres reglamentacji artykułów pierwszej potrzeby. Od tego czasu "bilety" były codziennością Polaków aż do upadku komunizmu w 1989 r.Jakie towary podlegały reglamentacji? Wszystkie, które były deficytowe. W latach powojennych na kartki sprzedawano m.in. chleb, mąkę, kaszę, ziemniaki, warzywa, mięso, masło, cukier, słodycze, mleko, kawę, herbatę, sól, ocet, opał, naftę, zapałki, przyprawy, a nawet pończochy, mydło i środki piorące. W latach 70. pojawiły się bilety towarowe na cukier, ale prawdziwy wysyp kartek nastąpił w 1981 r. Wówczas, żeby kupić w sklepie mięso, masło, olej, kaszę, mąkę, płatki zbożowe, ryż, cukier, czekoladę, cukierki, alkohol czy papierosy, trzeba było mieć specjalną kartkę. "Bilet" potrzebny był też do zakupu proszku do prania, artykułów dla niemowląt, mydła czy benzyny. Lokalnie reglamentacja obejmowała także takie towary, jak ubrania zimowe, obuwie, dywany, artykuły szkolne czy obrączki ślubne. Przydziały były uzależnione od wykonywanej pracy, miejsca zamieszkania, ale także wieku, a czasem nawet wyznania.Co charakteryzowało kolejne okresy reglamentacji kartkowej? W jakich okolicznościach rządzący sięgali po to narzędzie regulowania rynku? Czemu miało ono służyć? Jakie były przydziały i komu przysługiwały? Czy wprowadzanie reglamentacji przynosiło zamierzony skutek? Jakie były reakcje ludności i konsekwencje społeczne takiej polityki gospodarczej? - na te i inne pytania stara się odpowiedzieć autor.Książka stanowi pierwsze całościowe naukowe opracowanie tematu sprzedaży kartkowej w PRL. Jest nie tylko doskonałym studium handlu w dobie gospodarki centralnie sterowanej, lecz także opisuje realia życia codziennego w okresie Polski Ludowej. Polecana jako lektura dla studentów historii, politologii, ekonomii oraz kierunków związanych z zarządzaniem kryzysowym. Chętnie sięgną po nią także wszyscy interesujący się XX-wieczną historią Polski.
Zobacz pełny opis| Odpowiedzialność: | Andrzej Zawistowski. |
| Hasła: | Handel - reglamentacja - Polska - 1945-1990. Polska - historia - 1944-1989 r. |
| Adres wydawniczy: | Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2017. |
| Opis fizyczny: | 544 strony, [16] stron tablic : ilustracje (w tym kolorowe) ; 24 cm. |
| Uwagi: | Bibliografia na stronach 503-524. Indeksy. Streszczenie w języku angielskim. |
| Skocz do: | Dodaj recenzje, komentarz |
- Wstęp
- Baza źródłowa
- Tezy pracy
- Konstrukcja pracy
- Podziękowania
- Uwagi wprowadzające
- Część I: 1944–1961
- ROZDZIAł 1. Polska Ludowa: od lipca 1944 do grudnia 1948 r.
- Formowanie się systemu
- System udoskonalony
- ROZDZIAł 2. Okres przejściowy
- ROZDZIAł 3. Powrót systemu
- Bony mięsno-tłuszczowe
- Rozbudowa systemu
- Zmierzch systemu
- ROZDZIAł 4. Kartki na wojnę, której nie było. Mechanizm reglamentacji artykułów w wypadku sytuacji nadzwyczajnej
- W cieniu muru berlińskiego
- Korekty systemu
- Część II: 1976–1989
- ROZDZIAł 5. Rynek wewnętrzny w PRL w latach 70. i 80.
- Droga do załamania. Zarys sytuacji gospodarczej PRL w latach 70.
- Organizacja handlu wewnętrznego w PRL w latach 70. i 80.
- ROZDZIAł 6. Ku rozbudowanemu systemowi
- „To nie wstyd – bony, wstyd to kolejki”. Reglamentacja sprzedaży cukru w PRL w latach 70.
- Reglamentacja jako pożądane przez społeczeństwo rozwiązanie problemów z równowagą w handlu wewnętrznym w latach 1976–1980
- ROZDZIAł 7. System w chaosie, chaos w systemie
- Budowa nowego systemu
- Narodziny kartkowej codzienności
- „Worek z kartkami”
- W obliczu głodowych marszów – wymuszona korekta przydziałów
- Ku uporządkowanemu systemowi
- Prowincjonalne kartki. Reglamentacje regionalne i lokalne
- ROZDZIAł 8. System dojrzały
- W stanie wojennym
- Sprawny mechanizm handlu reglamentowanego?
- Wychodzenie z systemu
- ROZDZIAł 9. „W celu dostosowania zużycia…”. Reglamentowany handel benzynami w latach 80.
- Na drodze do załamania
- Załączniki ubezpieczeniowe
- Karty benzynowe
- ROZDZIAł 10. Ciemna strona kartki. Nadużycia w systemie reglamentacji w latach 1976–1989
- Zagadnienia prawne
- Nadużycia w rozliczaniu
- Wyłudzanie
- Fałszowanie
- Alternatywny obieg kart zaopatrzenia
- Próba podsumowania
- Zakończenie
- Warto było?
- Kto był winny?
- Uwagi na przyszłość
- Bibliografia
- Wykaz ważniejszych skrótów
- Indeks nazwisk
- Indeks towarów
- Summary
Zobacz spis treści
Sprawdź dostępność, zarezerwuj (zamów):
(kliknij w nazwę placówki - więcej informacji)